Η Μόσχα εξαρτάται υπερβολικά από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ενώ
η Ευρώπη θα μπορέσει να βρει κι άλλες εναλλακτικές για τις εισαγωγές
της. Όπως σχολιάζει ο Nick Butler στους Financial Times, η πολιτική
κρίση στην Ουκρανία τις τελευταίες εβδομάδες αποσαφήνισε την αδυναμία
της Ρωσίας και όχι τη δύναμή της. «Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αρέσκεται
στο να παρουσιάζει τη χώρα του ως μια παγκόσμια δύναμη που
αναγεννιέται, αλλά αυτή παραμένει παγιδευμένη στη δική της εξάρτηση από
το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο». Ακόμα και αν επικρατήσει στην
Κριμαία, «η Μόσχα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την Ευρώπη, ούτε
καν τη νέα κυβέρνηση στο Κίεβο. Οι Ουκρανοί δεν πρέπει να επιτρέψουν να
τους προβοκάρει ένας αυτοκράτορας που είναι γυμνός».
Η αδυναμία της Ρωσίας, όπως επισημαίνεται, είναι η υπερβολική εξάρτησή της από τα έσοδα των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Ρωσία εξάγει 6 εκατ. βαρέλια αργό πετρέλαιο και 1 ακόμη εκατομμύριο βαρέλια πετρελαϊκά προϊόντα στην Ευρώπη κάθε μέρα. Η Ευρώπη αγοράζει επίσης το ένα τρίτο του συνόλου της ρωσικής παραγωγής φυσικού αερίου. Η Μόσχα απλώς δεν αντέχει να χάσει σημαντικό κομμάτι από αυτά τα έσοδα. Τέσσερις αγωγοί φυσικού αερίου διασχίζουν την Ουκρανία. Βραχυπρόθεσμα η Ευρώπη έχει ανάγκη τη ρωσική ενέργεια, αλλά η εξάρτηση είναι απολύτως αμοιβαία. Σε πιο μακροπρόθεσμη βάση η Ευρώπη έχει κι άλλες επιλογές και κάθε ξέσπασμα ρωσικής επιθετικότητας θα πρέπει να ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εξετάζουν εναλλακτικά σχέδια ανάγκης. Η Ρωσία δεν έχει αυτήν την επιλογή.
Οι υψηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου στηρίζουν το καθεστώς Πούτιν εδώ και μία δεκαετία και πλέον, αυτή η εύκολη ροή εισοδήματος, όμως, έχει βοηθήσει τους Ρώσους να αποφύγουν την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμό. Πέρα από τον ενεργειακό κλάδο, η επιστημονική και η τεχνική βάση της χώρας είναι αδύναμες κι έχουν αποτύχει να προλάβουν την πρόοδο που γίνεται στον υπόλοιπο πλανήτη.
Επιπλέον, η ρωσική οικονομία είναι σήμερα πιο εξαρτημένη από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, απ' όσο ήταν όταν ανέλαβε ο Πούτιν. «Το πετρέλαιο καταλαμβάνει το 70% των ρωσικών εξαγωγών και πάνω από 50% του συνόλου των κρατικών εσόδων. Ακόμη κι αν οι εξαγωγές προς την Ευρώπη διατηρηθούν βραχυπρόθεσμα -όπως έγινε ακόμη και στις πιο σκληρές εποχές του ψυχρού πολέμου- η Ρωσία είναι ευάλωτη στις εξελίξεις στην Ευρώπη που υπονομεύουν την ανάγκη εισαγωγών, ειδικά φυσικού αερίου. Αυτό ήδη συμβαίνει. Η ευρωπαϊκή ζήτηση φυσικού αερίου έχει μειωθεί 10% και πάνω στην τελευταία δεκαετία και θα μειωθεί περισσότερο, καθώς η Γερμανία και άλλες χώρες στρέφονται σε εναλλακτικές πηγές».
Για όλους αυτούς τους λόγους, καταλήγει το άρθρο, οι απειλές της Ρωσίας δεν θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. «Η Ρωσία αντέχει να εφαρμόσει ενεργειακές κυρώσεις εναντίον της Ουκρανίας αλλά αν το προσπαθήσει, το μόνο αποτέλεσμα θα είναι να εκθέσει τα όρια των δυνάμεών της. Με δεδομένα αυτά τα γεγονότα, είναι σημαντικό να μην εκλαμβάνονται οι απειλές της Μόσχας ως επιδείξεις ισχύος. Μια μέρα η Ρωσία ίσως μεταρρυθμιστεί και αναδυθεί αν όχι ως μεγάλη δύναμη, ως μια ισχυρή οικονομία με μεγάλη διασπορά. Φαίνεται ότι θα πρέπει να περιμένουμε μια νέα ρωσική ηγεσία για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία».
blogs.ft.com
ΠΗΓΗ
Η αδυναμία της Ρωσίας, όπως επισημαίνεται, είναι η υπερβολική εξάρτησή της από τα έσοδα των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Ρωσία εξάγει 6 εκατ. βαρέλια αργό πετρέλαιο και 1 ακόμη εκατομμύριο βαρέλια πετρελαϊκά προϊόντα στην Ευρώπη κάθε μέρα. Η Ευρώπη αγοράζει επίσης το ένα τρίτο του συνόλου της ρωσικής παραγωγής φυσικού αερίου. Η Μόσχα απλώς δεν αντέχει να χάσει σημαντικό κομμάτι από αυτά τα έσοδα. Τέσσερις αγωγοί φυσικού αερίου διασχίζουν την Ουκρανία. Βραχυπρόθεσμα η Ευρώπη έχει ανάγκη τη ρωσική ενέργεια, αλλά η εξάρτηση είναι απολύτως αμοιβαία. Σε πιο μακροπρόθεσμη βάση η Ευρώπη έχει κι άλλες επιλογές και κάθε ξέσπασμα ρωσικής επιθετικότητας θα πρέπει να ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εξετάζουν εναλλακτικά σχέδια ανάγκης. Η Ρωσία δεν έχει αυτήν την επιλογή.
Οι υψηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου στηρίζουν το καθεστώς Πούτιν εδώ και μία δεκαετία και πλέον, αυτή η εύκολη ροή εισοδήματος, όμως, έχει βοηθήσει τους Ρώσους να αποφύγουν την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμό. Πέρα από τον ενεργειακό κλάδο, η επιστημονική και η τεχνική βάση της χώρας είναι αδύναμες κι έχουν αποτύχει να προλάβουν την πρόοδο που γίνεται στον υπόλοιπο πλανήτη.
Επιπλέον, η ρωσική οικονομία είναι σήμερα πιο εξαρτημένη από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, απ' όσο ήταν όταν ανέλαβε ο Πούτιν. «Το πετρέλαιο καταλαμβάνει το 70% των ρωσικών εξαγωγών και πάνω από 50% του συνόλου των κρατικών εσόδων. Ακόμη κι αν οι εξαγωγές προς την Ευρώπη διατηρηθούν βραχυπρόθεσμα -όπως έγινε ακόμη και στις πιο σκληρές εποχές του ψυχρού πολέμου- η Ρωσία είναι ευάλωτη στις εξελίξεις στην Ευρώπη που υπονομεύουν την ανάγκη εισαγωγών, ειδικά φυσικού αερίου. Αυτό ήδη συμβαίνει. Η ευρωπαϊκή ζήτηση φυσικού αερίου έχει μειωθεί 10% και πάνω στην τελευταία δεκαετία και θα μειωθεί περισσότερο, καθώς η Γερμανία και άλλες χώρες στρέφονται σε εναλλακτικές πηγές».
Για όλους αυτούς τους λόγους, καταλήγει το άρθρο, οι απειλές της Ρωσίας δεν θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. «Η Ρωσία αντέχει να εφαρμόσει ενεργειακές κυρώσεις εναντίον της Ουκρανίας αλλά αν το προσπαθήσει, το μόνο αποτέλεσμα θα είναι να εκθέσει τα όρια των δυνάμεών της. Με δεδομένα αυτά τα γεγονότα, είναι σημαντικό να μην εκλαμβάνονται οι απειλές της Μόσχας ως επιδείξεις ισχύος. Μια μέρα η Ρωσία ίσως μεταρρυθμιστεί και αναδυθεί αν όχι ως μεγάλη δύναμη, ως μια ισχυρή οικονομία με μεγάλη διασπορά. Φαίνεται ότι θα πρέπει να περιμένουμε μια νέα ρωσική ηγεσία για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία».
blogs.ft.com
ΠΗΓΗ
